Column: Jos en Jan, een overzicht
Gepubliceerd op 05 oktober 2006 door Niels Hendrix
Je hebt avonturiers en er zijn mensen die graag eerst zekerheden inbouwen voordat ze iets ondernemen. Toen Sjeik Maktoum zijn plannen ontvouwde voor een nieuwe autosportserie gebaseerd op landenteams, was het niet meer dan logisch dat Jan Lammers aan dit project zou deelnemen. Jan Lammers behoort samen met Arie Luyendyk en Gijs van Lennep tot de iconen van de vaderlandse autosport en is nog immer op vele gebieden actief. Zijn Racing for Holland project oogst in binnen- en buitenland veel bewondering.
Kleine Jan groeide praktisch op op het circuit van Zandvoort. Zijn ontdekker en mentor was Rob Slotenmaker, Jan beschouwde Rob als zijn tweede vader. De oprichter van de slipschool in Zandvoort is een kleurrijk figuur. Hij meldde zich aan bij de Nederlandse luchtmacht en kreeg zijn opleiding in Amerika. In de winterdagen, terwijl de basis gesloten is vanwege de sneeuw en ijs, neemt hij de wagen om wat te slippen en te glijden. Zo verkrijgt hij zijn fameuze wagenbeheersing. Slotenmaker maakt naam als slipexpert, in de slip uit de slip was zijn slogan, en in 1970 wordt hij door Steve McQueen gevraagd als stuntman bij de film Le Mans. Kleine Jan mag mee en terwijl hij bij Tertre Rouge wat rondlummelt, komt er een wagen aangereden.
Jan Lammers hierover: "Ik stond wat te lummelen bij Tertre Rouge, stopt er ineens een wagen voor mijn neus. De deur zwaait open en de monteur achter het stuur vraagt of ik mee wil rijden." Het was een Porsche 917, in Gulf kleuren, de absolute racer van die tijd, dus Jan stapt in. De 917 haalt moeiteloos de 300 per uur op het rechte stuk, tijdens de oefenritten van 1971 zelfs bijna de 400.
Jan klemt zich vast, hoort het brommen van de 5-liter motor, dat plots verandert in een woest gebrul, voelt de trillingen, de enorme krachten door het buizenframe varen. "En daar gingen we een paar tellen later, over het rechte einde. Ik wilde over de rand kijken, maar dat ging niet. Er zat geen bijrijderstoeltje in de wagen, ik lag in mijn korte broek gewoon op het buizenframe. Ik herinner mij vooral de bomen links die met een ongelofelijke vaart voorbij suisden." De gedachte leefde misschien al, maar als er ergens een besluit viel was het hier. Als kind in de ketel Le Mans gevallen werd Jan Lammers autocoureur. "En nu, ieder jaar als ik weer voor het eerst dat rechte eind oprijd is dat een emotioneel moment. Dan komt de herinnering weer terug en ik denk: "ik ben er nog."
(bovenstaande alinea met dank aan Koen Vergeer uit het boek "LeMans")
Jos Verstappen hoorde bij het uitkomen van de kerk de kartjes in de verte zoemen. Samen met zijn vader ging hij kijken en volgens zijn site is het dan, op 8-jarige leeftijd, dat het racevirus hem te pakken kreeg. Onder het strenge en harde regime van vader Frans werd de coureur Verstappen gevormd. Opgeven kwam niet in hun woordenboekje voor, en met bloed zweet en tranen is de fundering gelegd van de carrière van Jos. Vader Frans had hard moeten werken voor zijn centen en Jos zou het ook niet voor niets krijgen. Het talent was duidelijk aanwezig maar alleen met keihard werken zou de top bereikt kunnen worden. Het regime werpt zijn vruchten af, met karten wint hij diverse prijzen en zijn overstap naar de wagens verloopt zonder problemen. Zijn carrière komt in een stroomversnelling en na het winnen van de Duitse F3 en de Masters kan Jos gaan testen in de F1. Zijn test maakt een verpletterende indruk en de teams staan op de stoep te dringen om Jos in te lijven. Samen met Huub wordt gekozen voor Benetton. Dit hoewel hij een test had afgelegd bij Mclaren en Ron Dennis hem graag wilde inlijven. Dennis aarzelde echter te lang en Flavio Briatore slaat direct toe. Een beslissing waar de persoonlijke sponsor van Jos echter niet blij mee was. Marlboro Nederland had Jos graag bij Mclaren zien rijden waar Marlboro hoofdsponsor was. Jos zou 14 jaar in de F1 actief blijven en zijn carrière kan het best omschreven worden als een belofte die nooit werd vervuld.
Op het moment dat Jan aanklopt, zit de loopbaan van Verstappen in het slop. De flirts met Champcar en DTM hebben niets opgeleverd en Jos brengt zijn dagen door als begeleider van Max, zijn nu al gedoodverfde opvolger. Het aanbod van Jan komt dan ook als een geschenk uit de hemel. De beide partijen zijn er snel uit, Jos rijdt A1 en zijn fans vallen als een blok voor deze serie. De openingsrace in Brands Hatch laat zien dat Jos nog altijd immens populair is, langs de baan is het oranje wat de klok slaat. Het seizoen verloopt met pieken en dalen, met als hoogtepunt de overwinning in Durban en als dieptepunt het uitstappen in een drijfnat Laguna Seca.
Een heel seizoen van wrijvingen en ergernissen achter de schermen kwam in Laguna Seca tot uitbarsting. Hoewel men naar buiten toe eendrachtig optrad was er al bij met name Jos een hele tijd flink wat irritaties. De betalingen werden nimmer op tijd overgemaakt en de smoesjes waren legio. De A1GP maakte veel meer aanloopkosten dan was begroot en de teams moesten lang op hun centen wachten. Uiteindelijk zou de A1 meer dan 200 miljoen verlies draaien. Ruim 100 miljoen meer dan begroot.
In Amerika ontplofte Jos en er moest volop bemiddeld worden om Jos nog in China aan de start te krijgen. Jos kennende heeft hij daar keiharde eisen gesteld betreffende de betalingen. Het zal daar zijn geweest dat de A1GP organisatie garant zou staan voor het salaris van Jos. De organisatie heeft dan ook uiteindelijk zijn salaris betaald.
In juli zitten de partijen weer rond de tafel om een contract voor het nieuwe seizoen af te sluiten. Ondanks de wrijvingen gedurende het afgelopen seizoen wilde men weer met elkaar doorgaan. Jos had het zeer naar zijn zin en Jan vond nog altijd dat Jos de best beschikbare man was voor het stoeltje. Maar ondertussen zijn er bij de A1 organisatie wat dingen veranderd. Zo is Sjeik Maktoum niet meer de eigenaar van de serie, hij heeft zijn aandeel verkocht en heeft niets meer te zeggen. Hiermee verliest Jos binnen de organisatie een belangrijk medestander.
De financiële situatie aan het begin van seizoen twee is uitgesproken zwak. Het verlies is afgedekt met een lening van 120 miljoen en door de uitgifte van aandelen heeft men een startkapitaal van 80 miljoen. Waarvan Maktoum binnen een maand zijn aandeel uitbetaald wil zien. Jan heeft geen hoofdsponsor en denkt met een budget van 2 miljoen het seizoen uit te zingen. De helft van dat budget heeft hij aan Jos versproken.
Al snel wordt duidelijk dat ook het komend seizoen financieel een moeilijk verhaal zal worden. De nieuwe eigenaren van de A1GP geven te kennen dat er weinig geld is en Jan heeft geen sponsors voor team Nederland gevonden. Opvallend dat niemand het hier heeft over de twee petten die Jan draagt. Zowel Racing for Holland als team Nederland zoeken sponsors, het is maar de vraag waar bij Jan de prioriteit ligt. Maar voor beide teams weet Jan geen sponsors binnen te halen, iets waar het management van Albers bijvoorbeeld wel in slaagt.
Alle lijken worden uit de kast gehaald en netjes begraven, men begint met een schone lei aan de nieuwe onderhandelingen. Men besluit een voorovereenkomst af te sluiten en naar de buitenwacht deze als definitief te verkopen. Gezamenlijk en met de hulp van de A1 gaat men nu op sponsorjacht. Jos maakt een promotour door Nederland en verschijnt veelvuldig in het nieuws.
Half augustus hangt een oude bekende aan de telefoon. Michel Perridon voelt er wel wat voor om te sponsoren. Omdat er nog oud zeer is tussen het kamp Verstappen en de CEO van Trust wil hij dit eerst bijleggen. Jos is tenslotte het boegbeeld van Team Nederland. De plooien zijn snel gladgestreken en niets staat een gesprek met Jan in de weg. De onderhandelingen tussen Jan en Trust lopen echter op niets uit. Sterker nog Perridon waarschuwt Jos voor de financiële onzekerheden rond de A1. Voor Trust was dit de reden om niet met Lammers in zee te gaan.
Jos dringt nog meer aan op een definitieve overeenkomst, al voor de test eind augustus in Silverstone had Jos graag de dingen geregeld gezien. Maar Jan weet de onderhandelingen steeds opnieuw uit te stellen.
Drie dagen voordat Zandvoort van start gaat gaan de partijen uiteindelijk op Schiphol rond de tafel zitten. Lammers heeft zojuist aan zijn laatste verplichting van het eerste seizoen voldaan maar is inmiddels tot ergernis van Jos en Huub weer in een oude gewoonte gevallen. De betalingen van het tweede seizoen lopen nu al achter. Dit zet de verhoudingen nog meer op scherp. Het verloop en de uitkomst van het gesprek is algemeen bekend. Huub eist keiharde garanties die zowel Jan als de A1GP organisatie hem niet kunnen geven. Jan geeft Huub de keuze, nog zo'n seizoen als afgelopen jaar of niet rijden.
Wat de motieven waren van beide partijen kan men slechts naar gissen. Heeft Huub bewust op een breuk aangestuurd door een bankgarantie te eisen? Jan wist dat Jos een zware wissel op zijn budget zou trekken, heeft hij Jos gebruikt om Zandvoort uit te verkopen om vervolgens Jeroen in de wagen te plaatsen?
Feit is dat Jan direkt na bijeenkomst de Telegraaf heeft gebeld en daarmee de deur stevig in het slot gooide. Een half uur later krijgt een stomverbaasde Huub de Telegraaf aan de lijn, mogelijk had Huub nog een vervolggesprek of een antwoord van Jan verwacht. Huub seint de site van Verstappen in en de rel ligt op straat. Voor beide partijen is er nu geen weg terug meer.
Ondanks dat er in Nederland een heus autosportklimaat is gegroeid is Jan Lammers er niet in geslaagd om een hoofdsponsor aan te trekken voor de oranje bolide. Renault krijgt volgend seizoen een nieuwe Nederlandse hoofdsponsor. Bij Spyker meldt men dat een groot aantal sponsoren interesse heeft om mee te liften met de groeiende populariteit. Het management van Albers is goed bezig en weet regelmatig een sponsor te strikken. Het is een teken aan de wand dat Jan er niet in slaagt om Trust aan zich te binden terwijl deze duidelijke interesse toont. Het is veelzeggend dat Sjeik Maktoum zijn serie inmiddels ook verlaten heeft en het geld binnen een maand op zijn rekening verlangt. Hier spreekt weinig vertrouwen in uit. De hele A1 serie straalt weinig continuïteit uit. Een duidelijk merchandise beleid is niet opgezet, de kalender vertoont veel hiaten en onduidelijkheden. Een belangrijk land als Japan is afgevallen, en met de televisie overeenkomsten schiet het ook niet op. De serie ontbeert een grote sponsor, heeft een schuld van 120 miljoen en een budget van 80 miljoen.
Waarschijnlijk hebben Jos en Jan de bui zien hangen en hebben ze zich beide op hun manier willen indekken.
Sjef
